Als je lid bent van een VVE, moet je geld opzijzetten voor onderhoud. Je doet dit door elk jaar een bedrag te reserveren. Meestal maak je hierover een meerjarenonderhoudsplanning (MJOP) met de andere eigenaren en een expert. Grote VVE’s doen dit vaak goed, maar bij kleine VVE’s kan het nog weleens ontbreken.

Het doel van zo’n planning is om genoeg geld te hebben voor het onderhoud van het gebouw en de gemeenschappelijke ruimtes. Maar in de toekomst is er meer nodig dan alleen onderhoud. De overheid heeft besloten dat alle huizen in Nederland vóór 2050 geen gas meer mogen gebruiken. Dat klinkt goed, maar is dat wel haalbaar voor een appartementencomplex?

Het is best lastig om een appartementencomplex, jouw eigen appartement of verdieping te verduurzamen. Dit komt vooral omdat je niet alleen beslist. Je moet het samen doen met de andere bewoners. Zelfs als de meerderheid het er niet mee eens is, kun je alvast stappen zetten om je voor te bereiden op een toekomst zonder gas.

Kleine maatregelen

In de VVE kun je met kleine stappen al mooie besparingen realiseren. Dit geldt voor aanpassingen in de gezamenlijke ruimtes, maar ook voor maatregelen in je eigen woning. Denk bijvoorbeeld aan het gebruiken van radiatorfolie, energiezuinige ventilatieboxen (met gelijkstroommotor), isolatie van leidingen, het installeren van een waterbesparende douchekop en het gebruik van ledverlichting. Als elk appartement een eigen cv-ketel heeft, is het optimaliseren van de aanvoer- en retourtemperatuur van de verwarmingsinstallatie belangrijk. Een cv-ketel behaalt namelijk alleen een hoog rendement wanneer de retourtemperatuur onder de 55 graden Celsius ligt. Het is ook slim om bij het plaatsen van een nieuwe keuken te kiezen voor een inductiekookplaat en apparaten met A(+++) energielabels.

Isoleren

Een goede isolatie van je appartement of woning is een belangrijke eerste stap bij het verduurzamen ervan. Als je individueel isolatiemaatregelen wilt treffen maar het lastig vindt om te beslissen, vooral vanwege de hoge kosten, is het advies om te beginnen in de ruimtes waar je het meeste tijd doorbrengt. Door de zones aan te pakken waar je voornamelijk stookt, zoals de woonkamer, kun je het grootste deel van het warmteverlies verminderen. Het plaatsen van voorzetwanden met isolatie in de woonkamer helpt bij het creëren van een geïsoleerde zone, waardoor warmteverlies wordt geminimaliseerd.

Het is natuurlijk beter om grootschalige maatregelen gezamenlijk met de Vereniging van Eigenaren aan te pakken. Vooral bij gebouwen van voor 1975 valt er veel winst te behalen op het gebied van isolatie. Het is verstandig om isolatie mee te nemen bij natuurlijke renovatiemomenten. Bijvoorbeeld, als het dak aan vervanging toe is, is het een goed moment om extra isolatie aan te brengen. Als de voegen van het metselwerk moeten worden hersteld, is dat ook een geschikt moment om spouwmuurisolatie toe te passen.

Vroeger werden dit soort zaken niet altijd meegenomen in de meerjarenonderhoudsplanning (MJOP). Het is dus verstandig om de planning te raadplegen en te kijken naar mogelijkheden om de MJOP te verduurzamen. Soms kun je van de gemeente of de overheid professionele begeleiding krijgen voor energieadvies of het verduurzamen van de MJOP. Je kunt ook controleren of er momenteel subsidies beschikbaar zijn via onze subsidiecheck. We kunnen ook voor je kijken of het mogelijk is om financiering te krijgen voor eventuele maatregelen.

Ventileren

Het is altijd belangrijk om genoeg aandacht te geven aan ventilatie in een woning. Vooral wanneer je isolatie aanbrengt, wordt bewust ventileren nog belangrijker. Na isolatie is de kans op onbedoelde koude luchtinfiltratie via naden en kieren namelijk kleiner. Als je na isolatie niet bewust ventileert, kan dit de luchtkwaliteit in huis verminderen. Het is vooral belangrijk om te letten op de luchtvochtigheid en het CO2-gehalte.

Bij veel VvE’s zien we dat appartementen nog natuurlijk geventileerd worden, vooral bij woningen die voor 1975 zijn gebouwd. Natuurlijke ventilatie gebeurt via roosters, uitzetramen en draaiende delen. Maar volgens de NEN 1087 van 1975 zijn hoge woongebouwen (13 meter boven peil) niet geschikt voor natuurlijke ventilatie. Ook woningen met een open keuken moeten voorzien worden van mechanische luchtafvoer. Bij renovaties worden vaak aanpassingen gedaan aan het ventilatiesysteem.

Als je wijzigingen wilt aanbrengen aan het mechanische ventilatiesysteem, is het belangrijk om in de splitsingsakte/reglement te controleren welke aanpassingen en onderhoudsmaatregelen individueel door de bewoner moeten worden genomen en welke door de VVE gedragen worden.

Opwekken van eigen duurzame energie

In een VVE heb je een gezamenlijk dak. Dat betekent dat je niet zomaar zelf kunt beslissen om bijvoorbeeld zonnepanelen te plaatsen, zelfs niet als je op de bovenste verdieping woont en het dak tot het gemeenschappelijk eigendom behoort volgens de splitsingsakte. Hier zijn een aantal varianten die in de praktijk toegepast worden:

1. Zonnepanelen op het dak van de VVE: Deze panelen voorzien in (een deel van) het energieverbruik van het gebouw. De investering, het onderhoud en de opbrengsten komen ten goede aan de VVE. Als de VVE een grootverbruikersaansluiting heeft (meer dan 3 x 80 Ampère), kan de VVE proberen een SDE+ subsidie aan te vragen. Bij een kleinverbruikersaansluiting (< 3 x 80 Ampère) kan gebruik worden gemaakt van de salderingsregeling. Dit kan vooral interessant zijn voor gebouwen met een hoger energieverbruik, bijvoorbeeld door aanwezigheid van een lift.
2. Zonnepanelen via een postcoderoosproject: Bewoners van de VVE, maar ook mensen uit de omgeving die in de postcoderoos wonen, kunnen deelnemen aan postcoderoosprojecten. De opbrengsten worden verdeeld naar rato van het aandeel in het project. Hiervoor is een recht van opstal nodig voor de energiecoöperatie die de installatie exploiteert. De VVE kan ervoor kiezen om het dak (deels) beschikbaar te stellen voor een postcoderoosproject.
3. Zonnepanelen voor een aantal appartementen: Als er geen meerderheid is om zonnepanelen op het dak van de VVE te plaatsen, kunnen individuele bewoners toch zonnepanelen laten plaatsen op het dak. Hiervoor moet de VVE een recht van opstal verlenen en moeten er goede afspraken worden gemaakt over onderhoud en eventuele kosten voor het verplaatsen van de panelen.

Als het niet mogelijk is om panelen op het dak van de VVE te plaatsen, zijn er soms nog andere opties, zoals geïntegreerde zonnepanelen in de gevel of als zonwering. Dit kan echter vergunning plichtig zijn. Verder kunnen we helpen bij het vinden van mogelijkheden om deel te nemen aan zonne- of windenergieprojecten in de omgeving, zodat je toch duurzame energie kunt opwekken.

Duurzaam verwarmen en koelen

Het laatste deel van het verduurzamingsproces voor een appartement of VvE is het vinden van een milieuvriendelijke manier om te verwarmen en eventueel te koelen, zonder gebruik te maken van aardgas. Dit kan voor een VvE complexer zijn dan voor een individuele woning. Het hangt ook af van het huidige verwarmingssysteem, of dit nu collectief of individueel is.

Bij een collectief verwarmingssysteem moeten de eigenaren samen een oplossing vinden. Bij individuele systemen, zoals een cv-ketel, kan elke eigenaar zijn eigen keuze maken. Een optie kan zijn om te kiezen voor een lucht-water warmtepomp. Maar het is belangrijk om eerst te kijken naar het type warmteafgifte systeem dat wordt gebruikt. Een warmtepomp functioneert het beste bij lagere temperaturen (onder 55 graden Celsius).

Binnen een VvE is het ook essentieel om overeenstemming te bereiken over de locatie van de buitenunit van de warmtepomp om geluidsoverlast te voorkomen, en ruimte te vinden voor de binnenunits. Het kan lastiger zijn om genoeg ruimte te vinden in appartementen, dus dit moet goed worden besproken met de installateur.

In Nederland zijn er al diverse voorbeelden van appartementencomplexen die zijn overgestapt naar alternatieven voor aardgas, zoals aansluiting op een warmtenet, collectieve of individuele houtpelletketels, of warmtepompsystemen. Het Duurzaam Bouwloket kan informatie verstrekken over de verschillende beschikbare systemen en hoe een VvE zich kan voorbereiden om geleidelijk over te stappen naar een aardgasvrij gebouw.

Subsidie- en financieringsmogelijkheden

Verenigingen van Eigenaren (VvE) kunnen via de SVVE subsidie krijgen voor het verduurzamen van hun gebouw. Je kunt bijvoorbeeld subsidie krijgen voor isolatie, zonneboilers, warmtepompen en een centrale aansluiting op het warmtenet.